Ponieważ mamy za sobą Noc Kupały i właśnie rozpoczęła się Noc Świętojańska postanowiłam trochę napisać o obu świętach. Są one często mylone, a to dlatego że występują tuż obok siebie i mają wspólne obrzędy. Przyznaję, że o Nocy Kupały słyszałam może raz w życiu. Jest to określenie jednego z najważniejszych świąt pogańskich Słowian. Natomiast Noc Świętojańską kojarzę lepiej. Częściej się o niej wspomina w naszej kulturze i organizatorzy imprez częściej ją uwzględniają w swoim kalendarzu.
Oba święta mają ciekawą historię. Noc Kupały, inaczej Kupałnocka obchodzona była przez pogan w czasie przesilenia letniego, kiedy Słońce wznosi się najwyżej ponad horyzont. Dzień jest wtedy najdłuższy, a noc najkrótsza w ciągu roku na półkuli północnej. Podczas takiej właśnie niezwykłej nocy poganie oddawali cześć bogom Kupali i Swarożycowi, którzy władali życiodajnymi i oczyszczającymi żywiołami wody i ognia. Rytuały odprawiane owej nocy miały zapewnić wzmocnienie więzi z naturą, obfitość zbiorów, miłość, płodność, zdrowie i ochronę przed złymi duchami. Poganie w białych szatach śpiewali i tańczyli wokół ogniska. By się oczyścić skakali przez płomienie lub kąpali się w rzekach i jeziorach. Woda oczyszczała, uzdrawiała, chroniła, a także służyła wróżbom. Kobiety zaplatały wianki z kwiatów i ziół, by puścić je na wodzie i wywróżyć sobie zamążpójście. Wianek porwany przez nurt rzeki miał być wyłowiony przez przyszłego męża i tylko należało mieć nadzieję, że nie zginie on w odmętach, wróżąc staropanieństwo. Poganie wierzyli, że w Noc Kupały rośliny mają największą moc. Sporządzano z nich wtedy lekarstwa i amulety ochronne. W pogańskiej wyobraźni zakwitła również idea kwiatu paproci, który miał mieć magiczne moce, dawać szczęście, bogactwo i mądrość, w tym zdolność rozumienia mowy zwierząt i roślin. Trzeba było tylko go znaleźć i nie bać się złych demonów, które go strzegą.
Kiedy świat pogański zaczął być wypierany przez chrześcijański, opisane tu przeze mnie rytuały Nocy Kupały nie zanikły. Kościół postanowił przenieść je na swój grunt i nadać im nowe znaczenie, by uświetnić narodziny św. Jana Chrzciciela. W ten sposób powstało drugie obok Nocy Kupały święto znane jako Noc Świętojańska. Nadal palono ogniska i puszczano wianki, lecz nie chodziło już w tych rytuałach o więź z naturą, o kult młodości, miłości i płodności. Blask ognisk symbolizował teraz światło Chrystusa, a wianki oznaczały czystość i niewinność, jaką uosabiał św. Jan.
Dziś Noc Świętojańska jest obchodzona bardziej nowocześnie, czego dowodem może być impreza zorganizowana w łódzkim Aquaparku przy dźwiękach muzyki klubowej. Jednocześnie nie brakuje też propozycji imprez, które respektują dawne tradycje, jak śpiewanie pieśni i tańczenie wokół ogniska, skakanie przez ogień i puszczanie wianków. Przykładem takiej imprezy jest występ Zespołu Pieśni i Tańca "Częstochowa" w łódzkim Ogrodzie Botanicznym. Jeśli ktoś ostatnio wybrał się, żeby świętować Noc Kupały albo Noc Świętojańską i ma ochotę coś o tym napisać to serdecznie zapraszam.
Oba święta mają ciekawą historię. Noc Kupały, inaczej Kupałnocka obchodzona była przez pogan w czasie przesilenia letniego, kiedy Słońce wznosi się najwyżej ponad horyzont. Dzień jest wtedy najdłuższy, a noc najkrótsza w ciągu roku na półkuli północnej. Podczas takiej właśnie niezwykłej nocy poganie oddawali cześć bogom Kupali i Swarożycowi, którzy władali życiodajnymi i oczyszczającymi żywiołami wody i ognia. Rytuały odprawiane owej nocy miały zapewnić wzmocnienie więzi z naturą, obfitość zbiorów, miłość, płodność, zdrowie i ochronę przed złymi duchami. Poganie w białych szatach śpiewali i tańczyli wokół ogniska. By się oczyścić skakali przez płomienie lub kąpali się w rzekach i jeziorach. Woda oczyszczała, uzdrawiała, chroniła, a także służyła wróżbom. Kobiety zaplatały wianki z kwiatów i ziół, by puścić je na wodzie i wywróżyć sobie zamążpójście. Wianek porwany przez nurt rzeki miał być wyłowiony przez przyszłego męża i tylko należało mieć nadzieję, że nie zginie on w odmętach, wróżąc staropanieństwo. Poganie wierzyli, że w Noc Kupały rośliny mają największą moc. Sporządzano z nich wtedy lekarstwa i amulety ochronne. W pogańskiej wyobraźni zakwitła również idea kwiatu paproci, który miał mieć magiczne moce, dawać szczęście, bogactwo i mądrość, w tym zdolność rozumienia mowy zwierząt i roślin. Trzeba było tylko go znaleźć i nie bać się złych demonów, które go strzegą.
Kiedy świat pogański zaczął być wypierany przez chrześcijański, opisane tu przeze mnie rytuały Nocy Kupały nie zanikły. Kościół postanowił przenieść je na swój grunt i nadać im nowe znaczenie, by uświetnić narodziny św. Jana Chrzciciela. W ten sposób powstało drugie obok Nocy Kupały święto znane jako Noc Świętojańska. Nadal palono ogniska i puszczano wianki, lecz nie chodziło już w tych rytuałach o więź z naturą, o kult młodości, miłości i płodności. Blask ognisk symbolizował teraz światło Chrystusa, a wianki oznaczały czystość i niewinność, jaką uosabiał św. Jan.
Dziś Noc Świętojańska jest obchodzona bardziej nowocześnie, czego dowodem może być impreza zorganizowana w łódzkim Aquaparku przy dźwiękach muzyki klubowej. Jednocześnie nie brakuje też propozycji imprez, które respektują dawne tradycje, jak śpiewanie pieśni i tańczenie wokół ogniska, skakanie przez ogień i puszczanie wianków. Przykładem takiej imprezy jest występ Zespołu Pieśni i Tańca "Częstochowa" w łódzkim Ogrodzie Botanicznym. Jeśli ktoś ostatnio wybrał się, żeby świętować Noc Kupały albo Noc Świętojańską i ma ochotę coś o tym napisać to serdecznie zapraszam.
